Otyłość w Polsce – czy to już plaga?

W dzisiejszych czasach ludzie żyją w ciągłym biegu – praca, szkoła, studia, dom, zakupy, wywiadówki, sprzątanie. Często w tym całym zamieszaniu brakuje czasu na przygotowywanie posiłków. Ludzie często korzystają z szybkich sposobów – wybierają fast foody, żywność wysokoprzetworzoną. Tanio, szybko i wygodnie. Ale czy zdrowo?

Pośpiech nie sprzyja regularności przyjmowania posiłków, natomiast sprzyja odkładaniu się dodatkowych kilogramów. Podjadanie, jedzenie rzadko, ale w dużych objętościach, brak regularności, jedzenie na mieście żywności typu fast food, brak aktywności fizycznej – to sprzymierzeńcy otyłości. Problem w tym, że otyłość to nie tylko nieatrakcyjny wygląd – to także znacznie większe ryzyko wielu chorób!

Statystki otyłości w Polsce są przerażające. Badania z 2016 roku pokazują, że Polacy są w pierwszej piątce najbardziej otyłych narodów Europy. Już 20% dzieci w Polce ma nadmierną masę ciała. 

Otyłość to choroba

Na wstępie zaznaczę, że otyłość to choroba przewlekła. Mało osób w taki sposób traktuje nadmiar kilogramów. Często słyszę, że ktoś jest otyły, bo u niego to rodzinne. No cóż, otyłość uwarunkowana genetycznie jest możliwa, ale znacznie rzadziej niż opowiadają o tym osoby otyłe. Bardzo możliwe, że w rodzinie, gdzie dominują osoby otyłe kolejna także będzie cierpiała na nadmiar masy ciała – ale to nie wina genów, tylko trybu życia i nawyków przekazywanych z pokolenia na pokolenie! Twierdzenie, że ktoś ma grube kości także nie jest zbyt trafne.

Oczywiście nie każdemu możemy przypisać odpowiedzialność za jego nadmiar kilogramów. Istnieje też coś takiego jak otyłość wtórna, która powstaje niezależnie od trybu życia. Może ona zostać wywołana przez przewlekłe przyjmowanie niektórych leków lub współwystępować z niektórymi chorobami. Otyłość związaną ze stylem życia nazywamy otyłością prostą.  

Stopnie otyłości

• BMI > 30 – otyłość I stopnia,
• BMI > 35 – otyłość II stopnia,
• BMI > 40 – otyłość III stopnia.

Wskaźnik BMI liczymy poprzez podzielenie masy ciała [w kilogramach] przez wzrost [w metrach] do kwadratu. Jednak wskaźnik ten nie zawsze jest miarodajny. Osoba, która posiada dużo tkanki mięśniowej w kryteriach tych może zostać uznana za osobę otyłą, a nią nie jest. Dlatego tak jak do wszystkiego, tak do wskaźnika BMI należy mieć podejście indywidualne.

Typy otyłości

Posiadamy dwa typy otyłości:

• Gynoidalną (pośladkowo-udową) tzw. gruszka – zazwyczaj występuje u kobiet, ale nie zawsze (!)
• Androidalną (wisceralną, brzuszną) tzw. jabłko – charakteryzuje się częstszym występowaniem u mężczyzn.

Która gorsza? Żadna otyłość nie jest dobra, natomiast gorsze powikłania niesie za sobą otyłość androidalna. Otyłość tego typu zlokalizowana jest głównie w okolicach brzucha. Tłuszcz otacza narządy wewnętrzne, przez co pogarsza ich funkcjonowanie oraz wydolność. Ten typ otłuszczenia może prowadzić do chorób metabolicznych, cukrzycy, nadciśnienia tętniczego, chorób układu krążenia. Wzrasta także ryzyko zawału serca czy udaru mózgu.

Otyłość typu ,,gruszka” może przyczyniać się do powstawania żylaków, schorzeń dróg żółciowych czy zwyrodnień układu kostno-stawowego.

Jak odróżnić typy otyłości?

Otyłość brzuszną od pośladkowo-udowej rozróżniamy poprzez wyliczenie wskaźnika WHR (obwód pasa w cm dzielimy przez obwód bioder w cm). Jeśli wynik wynosi ≥0,8 u kobiet lub ≥1 u mężczyzn to jest to otyłość brzuszna, natomiast jeśli <0,8 u kobiet lub <1 u mężczyzn to jest to otyłość pośladkowo-udowa.

Skutki otyłości

Otyłość zwiększa ryzyko występowania chorób układu sercowo-naczyniowego, układu pokarmowego, nowotworów, powoduje insulionooporność (zmniejszenie wrażliwości tkanek na insulinę), zaburza gospodarkę lipidową i węglowodanową oraz pogarsza jakość życia pacjenta.

Otyłość sprzyja m.in. cukrzycy typu 2, powstawaniu zaburzeń gospodarki lipidowej, nadciśnienia tętniczego, chorób układu sercowo-naczyniowego, miażdżycy, dny moczanowej, niewydolności oddechowej, kamicy żółciowej, stłuszczeniowej chorobie wątroby, niektórych nowotworów itd. Może prowadzić także do zespołu metabolicznego. Wymieniać można długo. Oczywiście występowanie otyłości nie gwarantuje tych wszystkich chorób, ale zwiększa ryzyko na zachorowanie na którąś z nich.

Co więcej nadmiar kilogramów powoduje uszkodzenie stawów i układu kostnego, który jest zbyt mocno obciążony. Może prowadzić do zwyrodnienia stawów.

Leczenie otyłości

Leczenie polega na zastosowaniu indywidualnie dobranej pod pacjenta diety, dobraniu odpowiedniego poziomu aktywności fizycznej (także dostosowanego do możliwości i potrzeb pacjenta), modyfikacji stylu życia, a czasem także doboru odpowiedniej psychoterapii lub włączenie farmakoterapii. Metodą do walki z otyłością III stopnia lub II stopnia z chorobami towarzyszącymi jest metoda bardziej inwazyjna – chirurgia bariatryczna.

Walka z otyłością

Otyłość nie jest łatwą chorobą natomiast trzeba z nią walczyć, a wygrana jest bardzo możliwa. Zadbaj o siebie, zmień tryb życia, zwiększ aktywność fizyczną, zmień nawyki żywieniowe i zacznij żyć zdrowiej, bo warto!

Bardzo cieszy mnie coraz większa ,,moda” na zdrowy tryb życia, ponieważ zmiana nawyków i stylu życia nawet pojedynczej osoby jest już sukcesem! Może będzie stanowiła ona motywację do zmian kolejnych osób. Zachęcam Cię serdecznie do zainteresowania się tematem otyłości i podjęciem walki z nią. Trzymam kciuki!

Dni walki z otyłością

1 marca, 22 maja – Europejski Dzień Walki z Otyłością,

24 października – Światowy Dzień Walki z Otyłością.

Może do dobra okazja nad zastanowieniem się nad swoim zdrowiem oraz konsekwencjami płynącymi z otyłości?

Kasia Malinowska

Hej mam na imię Kasia i studiuję dietetykę na Uniwersytecie Medycznym w Łodzi. Łódź jest mi bliska nie tylko ze względu na studia, jest to także moje miasto rodzinne, dlatego nie miałam wątpliwości, że to właśnie tutaj chcę rozpocząć spełniać kolejny z moich celów – zostać dobrym specjalistą w zakresie żywienia! Prócz zdrowego odżywiania interesuję się także sportem, muzyką oraz dobrym filmem. Uwielbiam aktywne spędzanie czasu – od spacerów, przez basen po ćwiczenia na siłowni – jest to mój sposób na zapomnienie o problemach ;) Chętnie podzielę się z Wami moją wiedzą – zachęcam do śledzenia bloga!