Jak działają niesteroidowe leki przeciwzapalne?

Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), np. ibuprofen, deksketoprofen czy naproksen to jedne z najczęściej stosowanych preparatów na świecie. Możesz je kupić nie tylko w aptekach, ale także w sklepie spożywczym czy na stacji benzynowej. Z tego względu warto wiedzieć o nich nieco więcej. Jak działają niesteroidowe leki przeciwzapalne i w jaki sposób stosować je bezpiecznie?

Mechanizm działania niesteroidowych leków przeciwzapalnych

Niesteroidowe leki przeciwzapalne hamują aktywność enzymów cyklooksygenaz (COX), które odpowiadają za syntezę grupy związków o zróżnicowanym wpływie na organizm – prostaglandyn. Niektóre z nich wywołują pozytywny, ochronny efekt na narządy, a inne odpowiadają za rozwój stanu zapalnego, który objawia się bólem, obrzękiem i podwyższeniem temperatury. Zahamowanie produkcji tych prozapalnych prostaglandyn łagodzi odczuwane dolegliwości i procesy zapalne.

Niestety NLPZ nie działają wyłącznie na te „złe” prostaglandyny. Blokada aktywności cyklooksygenaz oznacza wstrzymanie produkcji wszystkich produkowanych przez nie cząsteczek, także tych wywołujących korzystny wpływ na organizm. Mechanizm działania NLPZ odpowiada więc również za ich działania niepożądane.

Jakie działania niepożądane mogą wywołać NLPZ?

Prostaglandyny wywierają ochronny wpływ na wiele narządów, w tym nerki i przewód pokarmowy, a oprócz tego uczestniczą w procesach krzepliwości krwi. W związku z tym zahamowanie ich produkcji może wywrzeć negatywny efekt na organizm. Działania niepożądane, jakie mogą się pojawić podczas stosowania NLPZ, to np.:

• podrażnienie lub uszkodzenie śluzówki żołądka, powstanie nadżerek lub owrzodzeń,
• wzrost ciśnienia tętniczego krwi,
• upośledzenie funkcji nerek, które z czasem może prowadzić do ich uszkodzenia,
• objawy ze strony układu nerwowego, np. bóle głowy, szumy uszne,
• wzrost ryzyka zawału serca i udaru mózgu^[1].

Na co zwrócić uwagę podczas stosowania NLPZ?

Przyjmowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych zacznij zawsze od najmniejszej skutecznej dawki i zwiększaj ją tylko w razie potrzeby. Nie przekraczaj maksymalnych porcji wskazanych przez producenta – nie zwiększy to siły działania leku, wzrośnie za to ryzyko wystąpienia działań niepożądanych.

Zawsze zapoznaj się z ulotką nowego preparatu. Zwróć uwagę na przeciwwskazania oraz możliwe interakcje. W przypadku NLPZ nie zaleca się ich stosowania równolegle np. z lekami przeciwzakrzepowymi czy glikokortykosteroidami. W przypadku chorób przewlekłych najlepiej skonsultuj przyjmowanie środków przeciwbólowych z lekarzem^[2].

Nie łącz niesteroidowych leków przeciwzapalnych z alkoholem, ponieważ taka mieszanka zwiększa ryzyko uszkodzenia śluzówki żołądka. Jeśli masz wrażliwy przewód pokarmowy, rozważ zastosowanie deksketoprofenu. To przedstawiciel NLPZ o dobrym profilu bezpieczeństwa zarówno ze strony żołądka, jak i nerek oraz układu sercowo-naczyniowego. Charakteryzuje się szybkim początkiem działania – ok. 30 minut po podaniu. Deksketoprofen może pomóc zarówno w przypadku bólu ostrego, np. podczas miesiączki, po operacji czy wyrwaniu zęba, jak i przewlekłego, np. wynikającego z choroby zwyrodnieniowej stawów. Łagodzi on dolegliwości o nasileniu niewielkim do umiarkowanego^[3].

Leki z grupy NLPZ to skuteczne środki przeciwbólowe, które mają udowodnioną skuteczność w zwalczaniu bólu różnego pochodzenia. Podczas ich stosowania pamiętaj o powyższych wskazówkach, które pomogą Ci uniknąć potencjalnych skutków ubocznych.

^[1] Michałowska, M. (2019). Bezpieczeństwo stosowania niesteroidowych leków przeciwzapalnych ze szczególnym uwzględnieniem leków o kategorii dostępności OTC-bez recepty. Szkolenie specjalizacyjne-farmacja apteczna. Studium Kształcenia Podyplomowego Wydziału Farmaceutycznego Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego, 1-33.

^[2] Tuszyński P. K. (red.), Ból z perspektywy farmaceuty, Wydawnictwo Farmaceutyczne, Kraków 2019.

^[3] Woroń, J., & Wordliczek, J. (2017). Połączenie tramadolu z deksketoprofenem w praktyce klinicznej: postęp w leczeniu bólu. Lekarz POZ, 3(1): 61-67.

Wioletta Kot

Cześć! Na początku chciałabym powiedzieć kilka słów na swój temat. Mam na imię Wiola i pochodzę z Poznania, natomiast obecnie mieszkam w Krakowie gdzie ukończyłam dietetykę na wydziale lekarskim na Uniwersytecie Jagiellońskim. Moją pasją jest dietetyka, psychologia, kosmetologia i ogólnie temat zdrowia – właśnie dlatego postanowiłam poprowadzić bloga, w którym będę dzielić się z Wami moją wiedzą! Dietetyką zaczęłam interesować się jeszcze jako nastolatka – dzięki zmianie stylu życia zrzuciłam 30 kg! A aktywność fizyczna szybko stała się moją pasją ;) Jak tylko pogoda sprzyja to uwielbiam biegać po parku, ćwiczę także regularnie na siłowni – to znacznie poprawia moje samopoczucie!